Dnia 10 września 1905 roku w Bochum powołano do życia Związek Polskich Kół Śpiewaczych Westfalii i Nadrenii, do którego zaraz po założeniu (w dniu 22 listopada 1909 r.) przyłączyło się Koło Śpiewu "Kościuszko".

"Koło Śpiewu im. Stanisława Moniuszki" - rok 1929.

      Po pierwszej wojnie światowej, kiedy powstało niepodległe państwo polskie, reaktywowano działalność śpiewaczą w wielu środowiskach naszego kraju. W Poznaniu w dniu 14 lutego 1920 r. grupa 18 -tu Polaków przybyłych z Westfalii i Nadrenii, spotkawszy się w domu p. Borysiaka przy ulicy Mielżyńskiego, postanowiła kontynuować tradycje śpiewacze Koła Śpiewu "Kościuszko".

      Walne Zgromadzenie, które odbyło się dnia 11 maja 1929 r., podjęło uchwałę o zmianie nazwy koła. Nowa nazwa brzmiała "Koło Śpiewu im. Stanisława Moniuszki" z uzasadnieniem, że "Kościuszko był wojakiem, a nie śpiewakiem".

      W Poznaniu pierwszym dyrygentem został Wacław Wilkosz, a prezesem G. Zimny. W krótkim czasie chór rozrósł się do 200 członków działających w trzech sekcjach: męskiej, żeńskiej oraz mieszanej. Już w lipcu 1920 r. zespół zdobył III lokatę w grupie chórów mieszanych na Zjeździe IV Okręgu w Kościanie, a w sierpniu na Zjeździe V Okręgu w Poznaniu - I nagrodę w grupie chórów męskich (pod dyrekcją J. Maliszewskiego). Dzięki wzorowej pracy organizacyjnej, wytrwałości i ambicji chór był wymieniany w czołówce zespołów amatorskich w mieście Poznaniu. W dniach 4 i 5 czerwca 1922 r. chór wziął udział w pierwszym Wszechpolskim Zjeździe Śpiewaczym w Warszawie. Następnego dnia Koło otrzymało sztandar ufundowany przez Związek Kół Śpiewaczych w Westfalii i Nadrenii, wręczony przez prezesa fundatorów J. Przybylskiego.

Dyrygentura W. Raczkowskiego.

      Od roku 1923 kiedy kierownictwo artystyczne należało na krótko do Stanisława Wiechowicza, znanego już wówczas kompozytora i krytyka muzycznego, a zaraz po nim do W. Raczkowskiego, profesora Konsewatorium Muzycznego w Poznaniu, chór dał wiele koncertów na terenie Poznania. Zaprezentował opracowania kompozytorów współczesnych: St. Wiechowicza, W. Raczkowskiego, H. Opieńskiego i St. Kazuro (21.12.1924); zorganizował koncert pieśni słowiańskich (11.04.1926). Po koncercie tym prasa pisała: "...pod względem dynamiki i rytmiki chór jest bliski ideału...". Swoje zainteresowanie śpiewem chór nie ograniczał do wykonywania pieśni a cappella, lecz brał udział w większych formach muzycznych i m. in. wykonał w dniu 12. 12. 1929 roku z towarzyszeniem orkiestry symfonicznej "Missa Solemnis" Es-dur K. Góreckiego. Niedługo po tym koncercie chór wykonał "Sonety Krymskie" St. Moniuszki z orkiestrą Filharmonii Poznańskiej. Z okazji 25-lecia Związku Kół Śpiewaczych Westfalsko -Nadreńskich chór wyjechał do Bochum (Niemcy) w czerwcu 1931 r., aby wziać udział w VI Ogólnym Zjeździe Kół Śpiewaczych pod dyrekcją T. Szeligowskiego. Dowodem uznania dla poziomu zespołu było zaliczenie go w 1933 r. do chórów pierwszej kategorii. Potwierdzeniem artystycznym było wykonanie w marcu 1934 r. z orkiestrą Filharmonii Poznańskiej "IX Symfonii" L. van Beethovena pod dyrekcją Z. Latoszewskiego.

Koło śpiewacze pod dyrekcją Stanisława Wiechowicza - rok 1935.

      Od 1935 roku kierownictwo artystyczne chóru przejął St. Wiechowicz, zaś funkcję prezesa objął L. Krzyżaniak. Chór prowadził nadal aktywną działalność artystyczną, biorąc udział w różnych koncertach oraz licznych konkursach, gdzie zdobywał wysokie lokaty i nagrody; między innymi w 1938 r. jako laureat I nagrody koncertował pod dyrekcją St. Wiechowicza na dziedzińcu arkadowym Zamku Wawelskiego. Koncert był transmitowany przez wszystkie rozgłośnie Polskiego Radia. W 1939 roku chór wziął udział w Festiwalu Muzyki Polskiej w Warszawie, gdzie na płytach utrwalono dwie pieśni St. Moniuszki: "Postój piękna gołąbeczko" i "Przylecieli sokołowie". W trudnym i bolesnym dla wszystkich okresie okupacji "Moniuszko" zawiesił działalność artystyczną. Dzięki ofiarności F. Dyzerta. J. i W. Szymkowiaków oraz C. Falkensteina ocalał cały majątek chóru ze sztandarem włącznie.

Koło Śpiewacze pod dyrekcją J. Młodziejowskiego.

      Po przeniesieniu się dyrygenta St. Wiechowicza do Krakowa kierownictwo artystyczne przejął J. Młodziejowski i prowadził zespół do 1947 roku. W nowych warunkach aktywność chóru przejawiała się w organizowaniu masowych koncertów, nagraniach radiowych, wieczorach muzycznych w domach kultury, dla wojska, oraz w audycjach umuzykalniających dla szkół i Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego. W tym czasie pod kierownictwem T. Droszcza, uczestniczył w wykonaniu kantaty "Koń Światowida" i "Sonetów Krymskich" St. Moniuszki.

      Zespół utrzymywał wysoki poziom artystyczny, zwłaszcza za dyrekcji St. Stuligrosza (lata 1949 -1959).

      W 1952 roku po J. Kościelnym i A. Lewińskim kierownictwo artystyczne przejął J. Szulc. Pod jego dyrekcją chór stał się reprezentacyjnym Chórem Związku Zawodowego Pracowników Handlu, a następnie zdobył patronat Wojewódzkiego Związku Spółdzielni Pracy w Poznaniu. Za kilkuletniej dyrygentury J. Szulca zespół koncertował w różnych miastach z okazji świąt, uroczystości państwowych i spółdzielczych. Wyróżnieniem dla "Moniuszkowców" był koncert w Warszawie na V Festiwalu Młodzieży i Studentów w 1955 r., gdzie w regionalnych strojach dzierżackich reprezentował bogaty program polskich pieśni ludowych w składzie 80 -cio osobowym.

      W dniu 9. 12. 1955 roku chór wziął udział w koncercie symfonicznym w Auli Uniwersytetu Poznańskiego z udziałem orkiestry Państwowej Filharmonii pod dyrekcją J. Wiłkomorskiego wykonując "Suitę" T. Natansona. Z okazji Roku Mickiewiczowskiego w lutym 1956 r. chór wykonał "Widma" i "Sonety Krymskie" St. Moniuszki. Następnie brał udział w wystawieniu "Pana Tadeusza" przez Amatorski Artystyczny Zespół Raspodyczny WSZP na scenie Teatru Nowego w Poznaniu w opracowaniu muzycznym J. Szulca. Występ został powtórzony na scenie Teatru Kaliskiego.

      W latach 1959 -1962 kierownikiem artystycznym był Z. Szostak, z którym chór wykonał "Fantazję C-moll" L. van Beethovena oraz "Harnasie" K. Szymanowskiego. W dniu 4.11.1960 chór z orkiestrą Państwowej Filharmonii wykonał kantatę "Aleksander Newski" S. Prokofiewa, później również szczycił się "Dydonem i Eneaszem" H. Purcella. W lipcu 1962 roku chór koncertował w Sopron Szombothely i Budapeszcie.

Chór im. Stanisława Moniuszki pod dyrekcją Mieczysława Dondajewskiego.

      Po koncertach na Węgrzech kierownictwo artystyczne przejął Mieczysław Dondajewski. Pomimo poważnego osłabienia zespołu przez odejście wielu członków do chóru PTM, zespół podejmował ambitne zamierzenia i koncertował z Wielkopolską Orkiestrą Objazdową w Lesznie, Szczecinie, Gnieźnie, Wolsztynie i innych miastach. Zdobył także pierwszą nagrodę w kategorii chórów mieszanych na zawodach śpiewaczych Wielkopolskiego Związku Śpiewaczego. Chór aktywnie współpracował z Operą Poznańską, biorąc udział w wystawieniu "Katarzyny Izmajłowej" D. Szostakiewicza reprezentowanej również w Warszawie w ramach "Warszawskiej Jesieni". W listopadzie 1965 r. chór koncertował w Filharmonii Narodowej w Warszawie. W styczniu 1966 r. zespół "Moniuszkowców" uczestniczył w wykonaniu trudnego dzieła - oratorium "Joanna d'Arc na stosie" A. Honeggera z orkiestrą Filharmonii Poznańskiej pod dyrekcją W. Krzemieńskiego. Koncert na specjalne życzenie publiczności został powtórzony. Współpraca z Poznańską Operą zaowocowała wspólnym wykonaniem estradowym opery "Fidelio" L. van Beethovena. Chór brał udział w wystawieniu "Czarodziejskiego Fletu" W. A. Mozarta, "Strasznego Dworu" i "Hrabiny" St. Moniuszki, "Harnasi" K. Szymanowskiego, "Chowańszczyzna" M. Musorgskiego, "Tannhausera" R. Wagnera i innych. Na Międzynarodowym Festiwalu Pieśni Chóralnych w Międzyzdrojach chór pod dyrekcją M. Dondajewskiego zdobył pierwszą nagrodę "Trygłowa" w 1969 r. Wysoki poziom artystyczny chóru zaowocował licznymi zaproszeniami z zagranicy. Częste koncerty w Bułgarii (1970, 1972, 1975) obfitowały w gorące owacje publiczności, które są udokumentowane licznymi recenzjami w prasie. W 1972 r. chór reprezentował polskie śpiewactwo na koncercie zorganizowanym z okazji Międzynarodowego Kongresu AGEC - Europa w Helsinkach. Koncert stał się dużym sukcesem i uwieńczony został zaproszeniem chóru do Pori w 1976 r., gdzie niezapomnianym przeżyciem dla wykonawców i słuchaczy było wykonanie "Finlandii" J. Sibeliusa. Chór był artystycznym zaskoczeniem dla dostojnych znawców muzyki chóralnej i spotkał się z najwyższymi ocenami krytyki. W uznaniu wysokiego poziomu artystycznego chór im. Stanisława Moniuszki udekorowany został Złotym Krzyżem Zasługi nadanym przez Radę Państwa w 1974 r. Inne wyróżnienia jakie chór otrzymał to: nagroda II stopnia Ministra Kultury i Sztuki, Odznaka Honorowa miasta Poznania, Złoty Laur XX lecia PRL, oraz Złotą Honorową Odznakę z Laurem PZCHiO.

Chór pod dyrekcją Antoniego Grochowalskiego.

      W związku z objęciem przez M. Dondajewskiego dyrekcji Teatru Wielkiego w Poznaniu, kierownictwo artystyczne przejął Antoni Grochowalski, który kontynuował starania nad utrzymaniem wysokiego poziomu artystycznego chóru. Ważnymi etapami w pracy zespołu było wykonanie "Mszy Koronacyjnej" i "Vespere Solennes de confessore" W. A. Mozarta, Mszy G-dur F. Schuberta, które były wykonywane wielokrotnie w Krakowie, Kaliszu, Poznańskiej Katedrze w cyklu Musica Sacra oraz w Berlinie Zachodnim. Do dużych osiągnięć można zaliczyć wykonanie IX Symfonii L. van Beethowena w Poznaniu i Holandii (Tilburg, Breda, Bergen op Zoom) pod dyrekcją J. Jansena i R. Czajkowskiego. Swój wysoki poziom artystyczny chór zaprezentował biorąc udział w pierwszym polsko -niemieckim wykonaniu oratorium "Mesjasz" J. F. Haendla w Hanowerze (9. 03. 1985 r.) z towarzyszeniem orkiestry z Getyngi pod dyrekcją W. Garbersa oraz solistów. Koncert był transmitowany przez radio i nagrany na płytach.

      O wysokim kunszcie chóru i dyrygenta A. Grochowalskiego świadczy zdobycie Grand Prix ufundowanej przez Premiera Rządu na XI Festiwalu Polskiej Pieśni Chóralnej w Katowicach w dniach 21 -23.11.1986 roku. Dużego zaangażowania artystycznego wymagało również wykonanie niedawno odnalezionej i nigdy nie wykonanej "Missa Brewis" francuskiego kompozytora z II połowy XVIII w. Giroust'a, które odbyło się w Poznańskiej Katedrze z udziałem solistów i orkiestry pod dyrekcją A. Grochowalskiego (16-17.05.1987). Liczne koncerty zagraniczne (Węgry, Bułgaria, Niemcy, Holandia, Francja) były wspaniałą okazją do promowania polskiej kultury chóralnej, prezentując utwory w przekroju historycznym od Wacława z Szamotuł po J. Świdra i T. Koszewskiego.

Chór im. Stanisława Moniuszki pod dyrekcją M. Banach - rok 1988.

      W 1988 r. kierownictwo artystyczne przejął dotychczasowy II dyrygent M. Banach, z którym chór wyjechał na koncerty do Holandii i Francji odnosząc duże sukcesy. Procesy transformacji ustrojowej w naszym kraju odbiły się niekorzystnie na pracy chóru. Likwidacja Związków Spółdzielni pozbawiła oparcia finansowego i stałego miejsca prób. W dniu 29. 10. 1990 roku wolą wszystkich członków chóru uchwalono na Walnym Zgromadzeniu przyjęcie organizacyjnej formy - Stowarzyszenie. W ten sposób Chór Mieszany im. Stanisława Moniuszki uzyskuje osobowość prawną. Kierownictwo artystyczne nadal sprawował M. Banach i z jego inicjatywy chór wyjechał do Moskwy, Klinu, Zagorska i Kaliningradu (28.11.-6.12.1990) propagując bogaty repertuar pieśni a cappella.

Chór im. Stanisława Moniuszki - po roku 1990.

      Od roku 1992 dyrygentami byli: J. Antkowiak i B. Dąbrowska, z którą chór wyjechał na tournee do Austrii, Niemiec, Szwajcarii, i Francji w styczniu 1993 r. Natomiast w roku 1995 z towarzyszeniem orkiestry Liceum Muzycnego w Poznaniu chór koncertował w Wiedniu, Kahlenbergu i Grossrusbach pod dyrekcją P. Pałki.

      W latach 1995 -1999 kierownikiem artystycznym chóru był wychowanek Akademii Muzycznej w Poznaniu, pianista i dyrygent, S. Melosik, za czasów którego zespół koncertował z utworami a cappella w różnych miejscach Poznania i Polski.

      Od czerwca 1999 r. kierownictwo artystyczne w chórze objął absolwent Wydziału Wychowania Muzycznego Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie, student Berklee College of Music w Bostonie, członek Międzynarodowego Zespołu Muzyczno -Edukacyjnego "Up With People" - Wojciech Stec, pod którego dyrekcją chór dał koncerty w Częstochowie, Licheniu, i Berlinie. W roku 1999 "Moniuszko" obchodził 90 -lecie istnienia Chóru, z której to okazji w dniu 20 listopada w Sali Odrodzenia Ratusza Poznańskiego odbył się koncert galowy pod dyrekcją W. Steca. W programie koncertowym znajdowały się utwory takich kompozytorów jak: J. S. Bach, G. F. Anerio, A. Brückner, J. Maklakiewicz, J. Świder, I. Paderewski, St. Moniuszko. Dwa tygodnie później zespół pod dyrekcją W. Steca wyjechał do Niemiec (Oberhausen, Münster, Berlin) z programem pieśni adwentowych oraz pieśni wykonywanych podczas Koncertu Jubileuszowego.

      Chór Mieszany im. Stanisława Moniuszki od dnia 22 listopada 1909 r. należał do Związku Polskich Kół Śpiewaczych Westfalii -Nadrenii (pod nazwą Koło Śpiewu "Moniuszko"), a od roku 1920 do chwili obecnej jest czynnym członkiem Polskiego Związku Chórów i Orkiestr Oddział Wielkopolski "Macierz" w Poznaniu. Członkowie chóru aktywnie uczestniczą w pracach Zarządu Oddziału i Okręgu.

      W uznaniu zasług dla społecznego ruchu muzycznego Chór został odznaczony w 1996 r. medalem Zarządu Głównego PZCHiO w Warszawie.